MUSEUM VAN DE
GROENTESTREEK
BELEIDSPLAN 2023-2028
innovatie
verwondering
bestemm
ing
MISSIE
’t Grom is een ode aan de durf en het succes van pioniers en telers in de tuinbouw. Samen met het publiek verwonderen we ons over hun ervaringen en wijsheid. We geven waarde aan hun harde werk en inventiviteit.
’t Grom en zijn collectie getuigen over de bloeiperiode van de grond- en serreteelt. ’t Grom opent de ogen voor de complexiteit en samenhang van onze groenteteelt, van de grond tot in de mond, van geografie tot genetica. Het bewijst de impact van onze dagelijkse keuzes, het belang van het voedsel van morgen, en doet ons hiernaar handelen.
Wereldwijd staan het klimaat en onze gezondheid onder druk. Vanuit alle hoeken worden daarbij vragen gesteld over onze veranderende voedselproductie en -consumptie. Onze bezoekers worden ambassadeurs van gezonde voeding en groenten. Zij helpen onze bestemming te bereiken.
VISIE
’t Grom behandelt haar tuinbouwerfgoed en -collectie als een dynamisch en gevariëerd geheel. Het museum durft vanuit verschillende invalshoeken aan de slag te gaan om een hedendaags verhaal te brengen.
Het doet dit niet alleen maar verkent het speelveld van voeding en tuinbouw, op zoek naar trendsetters en erfgoeddragers, traditie en innovatie. De verrassende veelzijdigheid van onze deelcollecties bepalen welke gemeenschappen en individuen een stem en ruimte te krijgen in ons dynamisch erfgoedcentrum.
De openheid van ’t Grom is de katalysator die kruisbestuiving en co-creatie in gang steekt. ’t Grom vertrekt niet vanuit het eigen gelijk, maar nodigt experts en sectoren uit hun goesting, kennis en kunde te delen. Met het museum en met zijn bezoekers.
Onze bezoekers zijn soms passanten, vaker deelnemers en in het allerbeste geval reisgenoten. Hoe intenser het traject, hoe duurzamer de ervaring. ’t Grom stelt daarom de praktijk voor op de theorie, met als doel een grotere de verbondenheid tussen het museum, het publiek en de erfgoedgemeenschappen.
De historische gebouwen en tuinen met hun inrichting zijn de troef van het museum. ’t Grom bekijkt hen met dezelfde creatieve en open blik als die op zijn collectie en het uitdagende verleden van de groenteteelt.
dynamisch
verkennend
uitdagend
zes
strategische
doelstell
ingen
’t Grom richt zijn pijlen op een bovenlokale erkenning van het museum. Geopend in 2006 en erkend als museum sinds 2011 werkt het 'groentemuseum' zich op tot het Museum van de Groentestreek. De collectie groeide en specialiseerde zich, het netwerk werd groter en internationaler, de werking professionaliseerde. En nu is het de ambitie om al het museaal potentieel waar te maken.
1/ Belanghebbenden verdiepen het collectieprofiel.
2/ Standaarden garanderen de bewaring van deelcollecties.
3/ Onderzoek gaat over de grenzen en verbindt.
4/ Doelgroepen zijn bepaald en betrokken.
5/ Partners creëren meerwaarde op alle vlakken.
6/ Cultureel ondernemerschap kenmerkt de zelfstandige vzw.
1
In dialoog met belanghebbenden binnen en buiten de historische groentestreek tussen Antwerpen en Brussel is het collectieprofiel van ‘t Grom aangescherpt en onderscheiden.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ‘t Grom verruimt, verdiept en vernieuwt het potentieel bereik van zijn deelcollecties, in samenspraak met bestaande en nieuwe erfgoedpartners zijnde beheerders van cultureel erfgoed.
2/ ‘t Grom waardeert en ontzamelt collectiestukken en deelcollecties om te groeien als de referentiecollectie voor tuinbouwerfgoed in vlaanderen.
3/ ‘t Grom participeert in erfgoednetwerken voor het versterken van zowel de eigen als collega-collecties.
acties
1.1.1 : onderzoeken van methodiek van periodieke en open stakeholdersbevragingen in clustergebieden in de traditionele groentestreek rond aanwezig maar nog ongekend erfgoed van alaam, getuigenissen, tradities in de tuinbouw.
1.1.2 : beelden uit collectie Achiel Goossens analyseren op aanwezigheid van ongekende gebeurtenissen, materialen en actoren en deze indien mogelijk verzamelen of documenteren.
1.1.3 : documenteren en digitaal bewaren van recentere tuinbouwmaterialen (1970-1990) bij telers waarvoor momenteel geen fysieke bewaring mogelijk is.
1.2.1: volledig afronden van waarderingstraject bestaande bruikleen erf & heem zoals overeengekomen in intentieverklaring van 05/02/2018
1.2.2: deelcollecties alaam en bibliotheek stapsgewijs en thematisch herwaarderen volgens criteria in herziene versie van collectiebeleidsplan
1.2.3: samenwerking opzetten met CAG en anderen voor het herbestemmen van af te stoten stukken
1.3.1 : bevragen van heemkringen in de traditionele groentestreek over mogelijke aanwezigheid en mobiliteit van tuinbouwerfgoed in hun collecties
1.3.2: structurele deelname aan landelijke CAG-projecten zoals ‘Voor boer en tuinder’ en het collectieoverleg roerend agrarisch en culinair erfgoed als bronnen voor verdere waarderingsmogelijkheden van collecties (en ad hoc voor WIE, ETWIE, Histories)
1.3.3: via mailings en sociale media kennis verzamelen bij het brede publiek over tuinbouwgerelateerde items uit zowel de eigen collectie als die van anderen op databanken als oa MeeMoo, Erfgoedinzicht en de Regionale Beeldbank Mechelen
2
Voor de toekomst van de verschillende cultureelerfgoedvormen binnen het museum worden bijkomende criteria van externe standaarden en richtlijnen expliciet opgevolgd en gerapporteerd.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ’t Grom beheert zijn erfgoedsite duurzaam en dynamisch volgens lokale tradities en gewoontes.
2/ ’t Grom optimaliseert zijn depot volgens de Fases van het Re-Org workbook en afgestemd op het aangescherpte collectieprofiel.
3/ ’t Grom schrijft een eerste stappenplan uit voor de bewaring van regionale historische agrobiodiversiteit in museumtuinen.
4/ ’t Grom bereidt de inrichting voor van een nieuw en permanent werkatelier met fotostudio binnen de herbestemming van Midzeelhoeve 2.
5/ ‘t Grom bevordert de raadpleegbaarheid van een hybride vakbibliotheek met daarin zowel origineel bronnenmateriaal als documentatie over het immaterieel, roerend of onroerend tuinbouwerfgoed.
acties
2.1.1 : verhogen van de cultuurhistorische en natuurwaarde van de agrarische erfgoedsite via traditionele technieken zoals het snoeien van de boomgaard, aanleg van houtwallen en vrijhouden van hoevegrachten met advies van het Regionaal Landschap Rivierenland en op basis van het beheerplan van IOED IGEMO.
2.1.2 : organiseren en documenteren van een jaarlijkse demo- en kennisdag over het streekgebonden zomer- en winterland ploegen van de ‘gewenten’ of verhoogde groentebedden volgens de praktijktips van WIE
2.1.3 : hovenieren onder glas en in volle grond met werktuigen en op de beschreven werkwijzen van de tuinbouwpioniers uit de groentestreek zoals onder andere Felix Brouwers en Louis Sels.
2.2.1 : jaarlijks voorbereiden en opstellen van het Re-Org 'storage condition report' rekening houdend met de herziene versie van het collectiebeleidsplan
2.2.2 : jaarlijks opstellen van het ‘storage action plan’ op basis van het voorafgaande rapport
2.2.3 : jaarlijks implementeren van het voorafgaande en goedgekeurde actieplan
2.2.4 : jaarlijks evalueren van de Re-Org methode in vergelijking met nieuwe procedures
2.3.1 : aanvullen van lijst oude en/of beschikbare Belgische groenterassen op basis van onderzoek in eigen archief en dat van partners als ILVO en Centre Technique Horticole de Gembloux
2.3.2 : jaarlijks opstellen en uitvoeren teeltplan met wisselende variëteiten uit de regionale historische agrobiodiversiteit
2.3.3 : wetenschappelijk beheren van de botanische collectie in de museumtuinen volgens criteria van de Vereniging van Botanische Tuinen en Arboreta
2.3.4 : registreren van zaden in seminotheek volgens internationale standaard en volgens het advies van de Plantentuin Universiteit Gent
2.4.1 : onderzoeken van de geschiktheid van de mogelijke ruimtes aan de hand van de praktische handleiding ‘De hand aan de ploeg’ van het CAG en FARO’s Erfgoedwijzer
2.4.2 : onderzoeken van mogelijke bezoekersfaciliteiten en –activiteiten aanvullend op het werkatelier
2.4.3 : organiseren van opleidingen voor personeel en vrijwilligers voor omgang met collectie, materialen en bezoekers in het werkatelier
2.5.1 : stelselmatig digitaliseren van de unieke beeldcollectie Achiel Goossens in overleg met MEEMOO
2.5.2 : stelselmatig verderzetten van de inventarisatie van de deelverzamelingen handboeken en tuinbouwtijdschriften volgens UDC-richtlijnen
2.5.3 : deelnemen aan jaarlijkse opleidingen van Meemoo voor de collectiemedewerkers en -vrijwilligers voor het behoud van analoge en digitale audio- en videobestanden
3
‘t Grom verruimt, verdiept en verduurzaamt eigen onderzoek en dat van derden naar tuinbouwpioniers en innovatie uit de traditionele groentestreek.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ’t Grom voegt meerwaarde toe aan basisonderzoek van relevante erfgoedpartners in de gehele traditionele groentestreek, en van regionale, landelijke en internationale instellingen.
2/ ’t Grom maakt het onderzoekspotentieel van tuinbouwerfgoed zichtbaarder voor onderzoekers, studenten en het brede publiek.
3/ ’t Grom levert inhoudelijke meerwaarde aan het onderzoek van bovenlokale, landelijke en internationale netwerken rond het erfgoed van landbouw en voeding.
4/ ’t Grom vergroot de bekendheid van onderzoeksresultaten bij erfgoedprofessionals, het bestaande publiek en onbekenden via bijkomende digitale platformen.
acties
3.1.1 : screenen van bestaand onderzoek en bronnenmateriaal over het landbouwverleden bij heemkringen en historici in clustergebieden van de traditionele groentestreek als basis voor eigen verder onderzoek
3.1.2 : onderzoek opstarten naar vrouwen in de landbouw-, tuinbouw- en voedingsscholen op basis van de kansen en aanbevelingen in het rapport Traject Onderwijscollecties van het CAG uit 2017
3.1.3 : bijdragen aan het lopende onderzoek naar historische afbeeldingen van voedingsgewassen in kader van het project Spot the Carrot ism Amarant, Vlaams Instituut voor Biotechnologie, Universiteit Gent en Vereniging van Belgische Botanische Kunstenaars.
3.2.1 : uitschrijven van stageplaatsen voor de masteropleidingen geschiedenis aan de U Gent, KU Leuven, VUB en UA, alsook voor (graduaats)opleidingen informatiebeheer en -bemiddelaar
3.2.2 : frequente communicatie over de mogelijkheden en faciliteiten voor geïnteresseerde onderzoekers in de vakbibliotheek via kanalen van partners als Histories, CAG en Archiefpunt
3.2.3 : frequente communicatie naar burgers van aanbod om privé-beeldmateriaal over tuinbouw in de traditionele groentestreek door collectiemedewerkers hoogwaardig te laten digitaliseren
3.3.1 : toevoegen van historische Belgische bonensoorten aan de internationale Bohnen Atlas en het Global Bean Project op basis van bronnen in de vakbibliotheek
3.3.2 : verderzetten van het gewaardeerde partnerschap met het CAG rond uiteenlopende onderzoeksprojecten in het thema van voeding en landbouw
3.3.3 : contentpartner worden van en gedigitaliseerde archiefstukken uploaden naar de internationale archiefwebsites Archive.org en Biodiversitylibrary.org
3.4.1 : jaarlijks schrijven van artikel voor de digitale nieuwsbrief van AIMA of International Association of Agricultural Museums
3.4.2 : integreren van een nieuwspagina op de eigen website met regelmatige posts over de stand van lopende onderzoeken
3.4.3 : hertalen van eigen en externe onderzoeksresultaten naar bijdragen op relevante Wikipedia-pagina's
4
Het publieksaanbod is nauwkeurig afgestemd op welgekozen, prioritaire doelgroepen na overleg met of inbreng van belanghebbenden.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ’t Grom bestendigt en actualiseert zijn educatieve werking voor lagere scholen en jonge gezinnen.
2/ ’t Grom diversifieert zijn museale opstellingen en groepsrondleidingen met STEM-thema’s voor volwassenen en ouderen.
3/ ’t Grom moderniseert de museale opstellingen met aandacht voor fysieke toegankelijkheid en nieuwe verhalen
4/ ’t Grom lanceert de digitale ontsluiting van deelcollecties, de museumsite en publieksactiviteiten.
acties
4.1.1 : het bestendigen en intensifiëren van de bestaande relaties met scholen uit de ruit Antwerpen-Aarschot-Brussel-Dendermonde voor de educatieve programma's en het stapsgewijs vernieuwen van deze doelgroep
4.1.2 : jaarlijks herzien en waar nodig bijwerken van de scholenprogramma’s op basis van de bestaande leerplannen en -doelen
4.1.3 : doe-het-zelf-programma met opdrachten lanceren voor jonge gezinnen
4.2.1 : uitwerken en lanceren van nieuwe rondleiding rond pioniers in de tuinbouw in samenwerking met de opleiding gids/reisleider van CVO Brussel
4.2.2 : in de kijker zetten van diverse STEM-thema's doorheen het museale parcours door het afwisselend opstellen van collectiestukken rond tuinbouwinnovatie
4.2.3 : communicatieplan opstellen en uitvoeren voor het bereiken van verenigingen in het sociaal-cultureel volwassenenwerk in het algemeen en STEM-academies in het bijzonder
4.3.1 : verjongen van de museale aandacht met meer focus op evoluties in de tuinbouw sinds de jaren 1970 via verzamelde getuigenissen, beelden of objecten bij stakeholders in de traditionele groentestreek
4.3.2 : uitlichten van oprichters en technologische vernieuwingen in de groenteveilingen in de herin te richten Veilingzaal in overleg met BelOrta
4.3.3 : verbeteren van de toegankelijkheid op basis van een vernieuwd rapport met aanbevelingen van Inter Vlaanderen
4.4.1 : mogelijkheden onderzoeken om de beleving van het museum en het tuinbouwthema te verhogen via ‘extended reality’ en ‘immersive experiences’ in overleg met Thomas More Research
4.4.2 : aanmaken en publiceren van 360° Google Street View foto’s voor de verschillende hoogtepunten verspreid over de gehele erfgoedsite
4.4.3 : uitbouwen van het eigen Youtube-kanaal met webinars in een gestandaardiseerde layout parallel aan en aanvullend op de fysieke, ambachtelijke activiteiten op de kalender
5
Nieuwe content, bezoekers en verhoogde maatschappelijke aandacht zijn de meetbare resultaten die partners aanleveren in ruil voor de ervaring, tijd en infrastructuur van het museum.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ’t Grom betrekt vrijwilligers bij de dagelijkse werking.
2/ ’t Grom coproduceert met erfgoeddragers succesvolle workshops rond vakmanschap en ambachten voor creatievelingen en makers.
3/ ’t Grom werkt met non-profit partners vacatures uit gericht op welzijn, empowerment en educatie.
4/ ’t Grom faciliteert uiteenlopende (burger)wetenschapsprojecten in zijn groene ruimte.
5/ ’t Grom bouwt een performant en relevant netwerk uit van overheidsdiensten en organisaties uit de prioritaire beleidsdomeinen landbouw, toerisme en wetenschap.
acties
5.1.1 : houden van periodiek en formeel overleg met vrijwilligers die respectievelijk betrokken zijn bij collectiebeheer, educatie of onthaal
5.1.2 : zich gewaardeerd laten voelen van vrijwilligers via o.a. halfjaarlijkse, informele bijeenkomsten en andere attenties
5.1.3 : werven van nieuwe vrijwilligers via jaarlijkse campagnes op lokale markten en bredere campagnes
5.2.1 : uitwerken duidelijke en werkbare format voor coproductie in overleg met reeds bestaande erfgoeddragers in residentie
5.2.2 : in kaart brengen van al dan niet erkende ambachtslieden rond thema’s gerelateerd aan de museale collectie en hen rechtstreeks informeren over de format van de workshops
5.2.3 : bevragen van het landelijk platform Vakmanschap & Erfgoed in Bokrijk en de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie als intermediairen voor het verspreiden van het beschikbare format
5.3.1 : aanbieden van dagbesteding voor mensen met een zorg- of hulpvraag in overleg met Steunpunt Groene Zorg vzw en lokale zorginstellingen
5.3.2 : opstellen en uitschrijven van vacatures voor sociale tewerkstelling onder artikel 60 via omliggende OCMW’s of Sociale Huizen
5.3.3 : opstellen en uitschrijven van stageplaatsen voor duale leertrajecten in overleg met lokale middelbare scholen, CLW’s en CVO’s
5.4.1 : actief en regelmatig opvolgen van mogelijke relevante projecten en oproepen bij Scivil (Citizen Science Vlaanderen), Blikopener Vlaanderen, alsook in de media
5.4.2 : inschrijven voor en deelnemen aan duurzame (burger)wetenschapsprojecten gelinkt aan de groene ruimte rond de Midzeelhoeves
5.4.3 : vergroten van publieksbereik door te communiceren over deelname aan en resultaten van relevante projecten
5.5.1 : deelnemen als partner aan de Hands On! Conference van de International Associaton of Children in Museums waarvoor de stad Mechelen gastheer is in oktober 2023
5.5.2 : organiseren van activiteiten in het thema ‘Crop diversity, Heritage plants‘ voor de Worldwide Day of Botanical Art op vraag van de American Association of Botanical Artists in mei 2025
5.5.3 : inspelen op het thema ‘baanbrekend vakmanschap & innovatieve groenteteelt’ in het nieuwe beleidsplan toerisme van de stad Mechelen en het bijhorende convenant met de gemeente Sint-Katelijne-Waver (2024 – 2028)
5.5.4 : verder onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden met Toerisme Vlaanderen ivm het Vlaams Culinair Centrum oftwel Smaakhaven en haar hefboomfunctie voor andere spelers werkzaam rond culinair erfgoed
6
Cultureel ondernemerschap in alle niveau’s en onderdelen van het museum als zelfstandige vzw zorgt voor groei in financiële, materiële en personeelsmatige middelen.
OPERATIONELE DOELSTELLING
1/ ‘t Grom investeert in zijn interne structuur en menselijk kapitaal.
2/ ‘t Grom investeert in zijn infrastructuur en museale inrichting.
3/ ‘t Grom ontwikkelt een strategie om de financiële basis te versterken.
4/ 't Grom ontwikkelt een strategisch marketingplan.
acties
6.1.1 : uitschrijven profielen voor de verdere uitbouw van het actieve bestuur met belanghebbenden uit verschillende domeinen en met complementaire competenties
6.1.2 : grijpen van opleidingskansen om de personeelsploeg te doen groeien in nieuwe uitdagingen
6.1.3 : verder uitbouwen van een kwaliteitsvolle vrijwilligerswerking ter versterking van de basisfuncties
6.1.4 : verbinden van bestuur, team en vrijwilligers via fysieke bijeenkomsten en digitale uitwisselingen om de betrokkenheid binnen de gehele organisatie te vergroten
6.2.1 : restaureren Midzeelhoeve 2 in samenwerking met de gemeente Sint-Katelijne-Waver en IGEMO volgend op het beheersplan van 2022-2047
6.2.2 : herbestemmen Midzeelhoeve 2 met vernieuwde functies voor collectie- en publiekswerking
6.2.3 : herinrichten museumschuren met aandacht voor rollend materiaal en mogelijkheden wisselende tentoonstellingen
6.2.4 : restauratie historische groenteserres
6.3.1 : inzetten op publiekswerving met het oog op groeiende bezoekersinkomsten
6.3.2 : verbeteren van het MICE-aanbod in overleg met Meet in Mechelen
6.3.3 : onderzoeken van mogelijkheden voor een museumshop met producten gelinkt aan het museale thema en de onroerend erfgoedsite
6.3.4 : uitschrijven van aantrekkelijke sponsorformules voor uiteenlopende spelers uit de land- en tuinbouwsector of aanverwanten
6.3.5 : jaarlijks inwinnen van advies over de financiële werking bij de gemeente Sint-Katelijne-Waver, VSDC-fb en IGEMO
6.4.1 : analyseren van de bestaande marketingmix met aandacht voor de doelgroepen en de 4 P’s
6.4.2 : bijstellen van marketingdoelen en -middelen ter ondersteuning van een gezond zakelijk beleid
6.4.3 : implementeren en doorlopend evalueren van strategisch marketingplan
MUSEUM VAN DE